ÇED HİZMETLERİ
Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED), belirli bir proje veya gelişmenin, çevre üzerindeki önemli etkilerinin belirlendiği bir süreçtir. Bu süreç, kendi başına bir karar verme süreci değildir; karar verme süreci ile birlikte gelişen ve onu destekleyen bir süreçtir. Yeni proje ve gelişmelerin çevreye olabilecek sürekli veya geçici potansiyel etkilerinin sosyal sonuçlarını ve alternatif çözümlerini de içine alacak şekilde analizi ve değerlendirilmesidir.
ÇED’in amacı; ekonomik ve sosyal gelişmeye engel olmaksızın, çevre değerlerini ekonomik politikalar karşısında korumak, planlanan bir faaliyetin yol açabileceği bütün olumsuz çevresel etkilerin önceden tespit edilip, gerekli tedbirlerin alınmasını sağlamaktır.
ÇED’in temel görevi, projelerle ve gelişmelerle ilgili karar vericilerin daha bütünsel, yani karara etkiyecek birden fazla faktörü göz önüne alır bir şekilde daha sağlıklı karar vermelerini sağlamak için, onlara projelerden kaynaklanabilecek çevresel etkileri net bir şekilde göstermektir.
ÇED, projelerle ilgili bütün ilgili tarafların bir araya geldiği ve görüş, kaygı ve önerilerini ortaya koyabildikleri demokratik ve şeffaf bir süreçtir. İlgili taraflar bu süreç içerisinde ortaya koydukları teknik bilgi ve görüşlerle projenin en optimal şekilde gelişimine katkı sağlarlar.
İyi işleyen bir ÇED sürecinin şeffaf tabiatı sayesinde, halka/diğer ilgili taraflara danışarak ve olabildiğince gerçekleştirilmesi istenen projeye ilişkin ve geniş çapta bilgi toplayarak, projenin uygulanması sırasında ortaya çıkabilecek olası problemler, henüz projenin tasarım aşamasında çözülebilir veya hafifletilebilir. Bu yolla (bazen öngörülen) problemlerin pek çoğu, fiili uygulama başlamadan çözülmeye çalışılır ve böylelikle maliyetli zaman kaybı önlenmiş olur.
Önerilen projeye getirilen çeşitli alternatiflerin ÇED çalışması kapsamında incelenmesi, çevresel faydaları arttırırken, proje sahibinin maliyetlerini azaltabilecek başka seçenekler de sunabilir. Halkın katılım süreci sayesinde, ilgili taraflar, proje sahibi ve kamu kurum kuruluşları arasında güven duygusu oluşturur ve katılımcı tabiatı sayesinde de ÇED süreci, o ülkenin genel demokratik sürecine katkıda bulunur.
Proje Tanıtım Dosyalarının Hazırlanması
ÇED Yönetmeliği EK-2 Listesi kapsamında yer alan faaliyet sahibinin hazırlatması gereken bir teknik rapordur. Firmanın tüm bu iş ve işlemleri ÇED Gerekli Değildir Belgesini almak için yapması gerekmektedir. Firmamız teknik personeli tarafından Yönetmelik gereğince ilgili işletme yerinde ziyaret edilerek proje tanıtım dosyası müşteri ile birlikte hazırlanmakta olup ; tüm bu işlemler gerekli çalışmaların en kısa sürede tamamlanması ile son bulmaktadır.
ÇED Gerekli Değildir Belgelerinin Alınması
Faaliyet sahibinin bağlı bulunduğu Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’ne verilerek ÇED Süreci başlatılır. Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü tarafından süreci başlatılan dosya teknik personel tarafından incelenir ve yerine yapılan teknik gezi ile süreç firmanın ÇED Gerekli Değildir Belgesi alması neticesinde sonlanır. Tüm bu iş ve işlemler esnasında firmamız teknik personeli ile müşterisinin ÇED Gerekli Değildir belgesini alması sorunsuz olarak neticelendirilir.
ÇED Rapor ve Projelerinin Hazırlanması
ÇED Yönetmeliği EK-1 Listesi kapsamında yer alan faaliyet sahibinin hazırlatması gereken bir teknik rapordur. Firmanın tüm bu iş ve işlemleri ÇED Olumlu Belgesini almak için yapması gerekmektedir. Firmamız teknik personeli tarafından Yönetmelik gereğince ilgili işletme yerinde ziyaret edilerek ÇED Raporu müşteri ile birlikte hazırlanmakta olup ; tüm bu işlemler gerekli çalışmaların en kısa sürede tamamlanması ile son bulmaktadır.
ÇED Olumlu Belgesinin Alınması
ÇED Yönetmeliği EK-1 kapsamındaki projeler için hazırlanan proje tanıtım dosyası Bakanlığa sunulur. Bakanlık tarafından incelenip uygun görüldükten sonra halkın katılım toplantısı firmamız tarafından iş verenle birlikte düzenlenir. Daha sonra Çevre ve Şehircilik Bakanlığında İ.D.K. Toplantısı yapılır ve özel format verilerek projenin hazırlanması için konsept oluşturulur. Komisyon tarafından verilen özel formata göre hazırlanan ÇED Raporu Bakanlığa sunulur, Nihai ÇED Raporu ile diğer belgelerin Bakanlığa sunulmasını takiben, inceleme Değerlendirme Komisyonu’nun Rapor hakkındaki kararını esas alarak, Bakanlık “ÇED Olumlu Kararı” ya da “ÇED Olumsuz Kararı” verir. Tüm bu iş ve işlemler firmamız teknik personeli tarafından iş verenle birlikte gerçekleştirilmektedir.
ÇED NEDEN GEREKLİDİR
Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED), belirli bir proje veya gelişmenin, çevre üzerindeki önemli etkilerinin belirlendiği bir süreçtir. Bu süreç, kendi başına bir karar verme süreci değildir; karar verme süreci ile birlikte gelişen ve onu destekleyen bir süreçtir. Yeni proje ve gelişmelerin çevreye olabilecek sürekli veya geçici potansiyel etkilerinin sosyal sonuçlarını ve alternatif çözümlerini de içine alacak şekilde analizi ve değerlendirilmesidir.
ÇED’in amacı; ekonomik ve sosyal gelişmeye engel olmaksızın, çevre değerlerini ekonomik politikalar karşısında korumak, planlanan bir faaliyetin yol açabileceği bütün olumsuz çevresel etkilerin önceden tespit edilip, gerekli tedbirlerin alınmasını sağlamaktır.
ÇED’in temel görevi, projelerle ve gelişmelerle ilgili karar vericilerin daha bütünsel, yani karara etkiyecek birden fazla faktörü göz önüne alır bir şekilde daha sağlıklı karar vermelerini sağlamak için, onlara projelerden kaynaklanabilecek çevresel etkileri net bir şekilde göstermektir.
ÇED, projelerle ilgili bütün ilgili tarafların bir araya geldiği ve görüş, kaygı ve önerilerini ortaya koyabildikleri demokratik ve şeffaf bir süreçtir. İlgili taraflar bu süreç içerisinde ortaya koydukları teknik bilgi ve görüşlerle projenin en optimal şekilde gelişimine katkı sağlarlar.
İyi işleyen bir ÇED sürecinin şeffaf tabiatı sayesinde, halka/diğer ilgili taraflara danışarak ve olabildiğince gerçekleştirilmesi istenen projeye ilişkin ve geniş çapta bilgi toplayarak, projenin uygulanması sırasında ortaya çıkabilecek olası problemler, henüz projenin tasarım aşamasında çözülebilir veya hafifletilebilir. Bu yolla (bazen öngörülen) problemlerin pek çoğu, fiili uygulama başlamadan çözülmeye çalışılır ve böylelikle maliyetli zaman kaybı önlenmiş olur.
Önerilen projeye getirilen çeşitli alternatiflerin ÇED çalışması kapsamında incelenmesi, çevresel faydaları arttırırken, proje sahibinin maliyetlerini azaltabilecek başka seçenekler de sunabilir. Halkın katılım süreci sayesinde, ilgili taraflar, proje sahibi ve kamu kurum kuruluşları arasında güven duygusu oluşturur ve katılımcı tabiatı sayesinde de ÇED süreci, o ülkenin genel demokratik sürecine katkıda bulunur.
ÇED YÖNETMELİĞİNE GÖRE HANGİ KAPSAMDAYIM
25.11.2014 tarih ve 29186 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Etki Değerlendirme Yönetmeliği’nde yer alan EK-1 ve EK-2 listelerine göre firmaların yönetmelikteki kapsamları belirlenmektedir.
EK-1 Listesinde yer alan faaliyetler; Çevresel Etki Değerlendirmesi uygulanacak projeler
EK-2 Listesinde yer alan faaliyetler ; Seçme-Eleme Kriterleri Uygulanacak Projeler (Proje Tanıtım Dosyası)
EK-1 ve EK-2 listesinde yer almayan faaliyetler ve Ek.2 listesinde verilen eşik değerinden az olan faaliyetler ise Kapsam Dışı olarak değerlendirilir.
DOĞAYA YENİDEN KAZANDIRMA PLANI
Doğaya Yeniden Kazandırma Planı (DYKP); maden arama ve işletme faaliyetleri esnasında veya sonucunda topografik özellikleri değişen alanların, çevre emniyetinin sağlanarak ıslah edilmesi, çevre ile uyumlu hâle getirilmesi ve doğaya yeniden kazandırılması işlemlerinin tümünü kapsayan ve düzenleyen rapordur. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Tarafından 23.01.2010 tarih ve 27471 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Madencilik Faaliyetleri İle Bozulan Arazilerin Doğaya Yeniden Kazandırılması Yönetmeliği” ilgili hükümleri gereğince
17.07.2008 tarih ve 26939 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği’nin EK-I Listesinde yer alan Madencilik faaliyetleri, malzeme ve toprak temini için arazide yapılan kazıları içeren projeyi gerçekleştirmeyi planlayan faaliyet sahipleri Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporunun eki olarak,
17.07.2008 tarih ve 26939 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği’nin EK-I Listesinde yer alan madencilik faaliyetleri, malzeme ve toprak temini için arazide yapılan kazıları içeren projelerin faaliyet sahipleri Proje Tanıtım Dosyasının eki olarak,
17.07.2008 tarih ve 26939 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği’nin EK-I ve EK-II listeleri dışında yer alan madencilik faaliyetleri, malzeme ve toprak temini için arazide yapılan kazıları içeren projelerin faaliyet sahipleri, Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğüne sunmak üzere, Doğaya Yeniden Kazandırma Planını hazırlamakla yükümlüdürler. İlgili yönetmeliğin hükümleri uyarınca söz konusu “Doğaya Yeniden Kazandırma Planı” (DYKP) ÇED Yeterlilik Belgesi almış kuruluşlar tarafından hazırlanmalıdır.
Bilim Mühendislik bünyesinde barındırdığı uzman kadrosu ve Çevre Sektöründeki engin tecrübesi ile Doğaya Yeniden Kazandırma Planı Hazırlanması işlerini yürütmektedir.
EKOSİSTEM DEĞERLENDİRME RAPORU
Avrupa Birliği ülkelerinde uzun yıllardır hazırlanan Ekosistem Değerlendirme Raporu; gerçekleştirilmesi düşünülen faaliyetin doğa ile etkileşimini inceleyerek, olası etkileri belirleyen ve koruyucu çözüm önerileri sunan akademik çalışmalar bütünü olarak tanımlanabilir. Farklı disiplinlerden gelen uzman ekiplerce hazırlanan Ekosistem Değerlendirme Raporları Çevre ve Yatırım arasındaki sürdürülebilir ilişkinin yönetiminde Çevresel Etki Değerlendirmesi sürecinde önemli rol oynamaktadır.
Ülkemizde Çevresel Etki Değerlendirmesi süreci ile bütünlük ihtiva eden Ekosistem Değerlendirme Raporları, Özellikle Tarım ve Orman Bakanlığı’ nın Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) sürecine farklı disiplinlerden uzmanların dâhil edilmesini ve faaliyet alanına ilişkin ekolojik çalışma yapılmasını talep etmesi durumunda hazırlanmaktadır.
Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından bir çok faaliyete ilişkin ÇED sürecinde talep edilen Ekosistem Değerlendirme Raporu özellikle Madenilik Faaliyetleri, Rüzgar Enerji Santralleri ve Hidroelektrik Santralleri ile ilgili işlemlerde ön plana çıkmaktadır.
Ekosistem Raporları Hazırlanırken alandaki ekosistem çeşitliliği ve özellikleri; habitat tipleri, hassaslık, nadirlik ve koruma önceliği durumları tespit edilir ve meteorolojik veriler kullanılarak yapılacak faaliyetten ekosistemin ve habitatın etkilenme durumları tespit edilerek faaliyet öncesi ve sonrasında bağlı olarak çeşitli akademisyenler ve uzmanlar tarafından yorumlar yapılır. Arazi çalışmaları ile elde edilen bilgiler neticesinde bitki ve hayvan varlığı listeleri hazırlanarak alandaki faaliyetlerin bitki ve hayvan varlığına olabilecek etkileri değerlendirilerek koruyucu tedbirler ortaya koyulur.
Bilim Mühendislik; Uzman kadrosu ve ülkemizin değişik üniversitelerinde yer alan akademisyenler ile birlikte “Ekosistem Değerlendirme Raporlarını”, “Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği” ve AB Standartlarını göz önünde bulundurarak hazırlayabilmekte ve raporun hazırlanması ile belirlenen usul ve esasların uygulanması aşmalarında da danışmanlık hizmeti vermektedir.
HİDROJEOLOJİK ETÜT RAPORLARI
ÇED süreci içerisinde spesifik projelerde havza ve su kaynakları bazında Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü tarafından Hidrojeolojik Etüt raporu çalışması talep edilmektedir. Havza bazında veya münferit Hidrolojik – Hidrojeolojik etüt, kaynak geliştirme ve ıslahı çalışmaları, yeraltı suyu planlaması (yeraltısu seviyeleri, sudan kaynaklı alterasyonlar, akifer özelliklerinin belirlenmesi, yer altı suyunun akım debileri ve yönü) bu çalışmalara ait modellerin oluşturulması, hidrojeolojik haritalarını ve raporlarını hazırlanması işlemleri firmamız tarafından gerçekleştirilmektedir.
İZLEME VE KONTROL HİZMETLERİ
Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir” veya “Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu” kararı alındıktan sonra, projenin inşaat, işletme ve işletme sonrası aşamalarında, kararın verilmesine esas teşkil eden şartlar doğrultusunda ve çevre değerlerini olumsuz etkilemeyecek biçimde yürütülmesinin sağlanması için yapılan çalışmalardır.
SOSYAL ETKİ DEĞERLENDİRME RAPORU
Ülkemizde gerçekleştirilmesi planlanan yatırım projeleri ile ilgili olarak yürütülen Çevresel Etki Değerlendirme sürecinin yanı sıra, söz konusu faaliyetin yakın çevresinde oluşacak sosyal etkileri değerlendirmek adına Sosyal Etki Değerlendirme Raporu hazırlanmaktadır.
Sosyal Etki Değerlendirme Raporu ile ilgili yürütülen çalışmalar sırasında;
Faaliyet alanı ve yakın çevresindeki mevcut sosyal durum belirlenir.
Gerçekleştirilmesi Planlanan faaliyet hakkında bölge halkının bilgilendirilmesi ve aydınlatılması çalışmaları yürütülür.
Faaliyetin sosyal etkileri belirlenerek, olası olumsuz etkilere yönelik iyileştirici ve koruyucu öneriler ortaya koyulur.
Faaliyet Sahiplerinin; Uluslararası Kurum ve Kuruluşlardan (Avrupa Birliği, Dünya Bankası, Uluslararası Finans Kuruluşu (IFC), Avrupa Yatırım Bankası, OPIC, v.b.) finansman arayışı sırasında ön plana çıkan Sosyal Etki Değerlendirme Raporları, farklı disiplinlerden ve alanında uzman kişilerden seçilen çalışma grupları tarafından literatür ve arazi çalışmaları sonucu hazırlanır.
Bilim Mühendislik; Uzman kadrosu ve ülkemizin değişik üniversitelerinde yer alan farklı disiplinlerden akademisyenler ile birlikte Uluslararası Kurum ve Kuruluşların usul, standart ve kriterlerine göre Sosyal Etki Değerlendirme Raporları hazırlamakta ve rapor kapsamında belirlenen usul ve esasların uygulanması aşmalarında da danışmanlık hizmeti vermektedir.